گیاه خر دم یا اسکینانتوس، گیاهی همیشه سبز با گل های قرمز رنگ و زیباست که در صورت فراهم کردن شرایط نگهداری، تا سالیان سال کنار شما میمونه و میتونید از زیباییش لذت ببرید. در این مقاله از سیر تا پیاز گیاه خر دم رو بررسی میکنیم در مورد خواص، نماد، شرایط نگهداری، تکثیر و… صحبت میکنیم. در این مقاله از گلت همراهمون باشید تا بیشتر با این گیاه آشنا بشید.
معرفی گیاه خر دم یا اسکینانتوس
گیاه خر دم یا اسکینانتوس رو با نام علمی Aeschynanthus میشناسن؛ این گیاه متعلق به خانواده جسبریان هست. در ایران این گیاه رو به اسم خر دم میشناسن و در کشور های خارجی بهش گیاه رژ لبی میگن. ریشه این گیاه از دو کلمه یونانی اسکینو به معنی خجالتی و آنتوس به معنی گل گرفته شده. گیاه اسکینانتوس بومی جنگل های بارانی جنوب آسیاست و رشد هوازی داره؛ ینی ترجیح میده روی گیاهان دیگه رشد کنه تا اینکه در خاک باشه.
ویژگی | توضیحات |
---|---|
نام رایج | گیاه خر دم یا رژ لبی |
نام علمی | Aeschynanthus |
خانواده | جسپیریان (Gesneriaceae) |
زادگاه | جنگل های بارانی جنوب شرق آسیا |
نوع گیاه | گیاه همیشه سبز آویزی |
نماد | عشق، علاقه، سلامتی و طول عمر |
ویژگی خاص | گلهای قرمز لوله ای شبیه رژ لب |
گیاه خر دم یا اسکینانتوس نماد چیست؟
گیاه اسکینانتوس نماد موضوعات مختلفیه اما به طور کلی این گیاه رو به عنوان نمادی از عشق و علاقه میشناسن. در فنگ شویی گیاه اسکینانتوس رو جذب کننده سلامتی میدونن و معتقدن نگهداری گیاه اسکینانتوس باعث جذب سلامتی و تندرستی میشه.
- عشق و علاقه: نماد اصلی گیاه دم خر، عشق و علاقه هست و هدیه دادنش احساسات عمیق رو نشون میده.
- پیام های محبت آمیز: انتخاب این گیاه به عنوان هدیه، احساسات عمیق و پیام های محبت آمیز رو منتقل میکنه.
- خجالتی بودن: از اونجا که ریشه این گیاه از کلمه خجالتی گرفته شده، میتونه نماد خجالتی بودن باشه.
- طول عمر: برخی از منابع گیاه خردم رو نمادی از طول عمر معرفی میکنن.
- سلامتی و موفقیت: از این گیاه در فنگ شویی برای جذب سلامتی و موفقیت استفاده میکنن.
خصوصیات ظاهری گیاه خردم یا اسکینانتوس
اسکینانتوس از گیاهان آویزی به شمار میره و یه گزینه فوق العاده برای نگهداری در سبد ها و گلدان های آویزی هست. ساقه های بلند و پر برگ این گیاه شبیه به دم خر هست و به همین دلیل اسمش رو گیاه خر دم گذاشتن. به اسکینانتوس گیاه رژ لبی هم میگن چون گل های لوله ای و قرمز رنگ این شبیه به رژ لب هست. این گیاه نزدیک به ۱۸۵ گونه مختلف داره اما همه اون ها برای نگهداری در آپارتمان مناسب نیستن.
خواص و ویژگی های گیاه خر دم
- تصفیه هوا: گیاه دم خر یا اسکینانتوس قدرت بالایی در جذب آلاینده های هوا داره و میتونه عناصر مضر مثل بنزن و فرمالدهید ها که سرطان زا هستند روجذب کنه و به جاش اکسیژن تولید کنه.
- زیبایی ظاهری: گل های قرمز رنگ این گیاه در کنار برگ های سبز تیره و براق، زیبایی چشم نوازی به محیط میبخشن.
- مناسب برای گلدان های آویزی: ساقه های گیاه خر دم یا اسکینانتوس حالت رونده دارن؛ به همین دلیل برای گلدان های آویزی و سبد ها مناسبن.
شرایط نگهداری گیاه خر دم یا اسکینانتوس
در ادامه نکات مهم نگهداری گیاه خر دم رو براتون نوشتیم…
شرایط نگهداری | توضیحات |
---|---|
نور | نور غیرمستقیم و روشن، در زمستان نیاز به نور مستقیم ملایم دارد. |
آبیاری | زمانی که ۲-۳ سانتی متر سطح خاک خشک شد، آبیاری کنید. در زمستان کمتر. |
رطوبت | رطوبت ۶۰ تا ۷۰ درصد؛ غبارپاشی یا دستگاه رطوبت ساز توصیه می شود. |
خاک | خاک سبک با زهکشی بالا؛ ترکیب کوکوپیت، پرلیت، خاک برگ و پیت ماس. |
کوددهی | کود ۲۰-۲۰-۲۰ و آهن ماهانه، هیومیک اسید هر سه ماه یکبار. |
تعویض گلدان | هر ۱ تا ۲ سال یکبار، در صورت پر شدن ریشه ها یا سنگین شدن خاک. |
هرس | بعد از گلدهی، برای حفظ شکل و تحریک رشد برگ های جدید. |
تکثیر | از طریق قلمه ساقه با حداقل یک گره و ۲-۳ برگ. |
نور مورد نیاز اسکینانتوس
اسکینانتوس در فصل زمستان به نور مستقیم نیاز داره تا بتونه در اوایل شروع بهار گلدهی کنه. اما در تابستان که نور شدید هست، اگه مستقیم به گیاه بخوره، باعث خشک شدن برگ ها میشه. در این فصل گیاه رو در محیطی با نور ملایم و روشن قرار بدید. روزانه ۴ الی ۵ ساعت نور درخشان برای این گیاه مورد نیاز هست.
آبیاری گیاه خردم
گیاه خر دم به دلیل برگ های فراوانش به آب زیادی نیاز داره؛ البته باید حواستون باشه با ابیاری بیش از حد باعث زرد شدن و ریزش برگ های گیاه نشید. موقع آبیاری سطح خاک رو چک کنید و در صورتی که ۲ تا ۳ سانتی متر از سطح خاک خشک شده بود، اقدام به آبیاری کنید. نکته مهم در آبیاری گیاه اسکینانتوس، خالی کردن آب زیر گلدانی هست چون اگه رطوبت از زیر گلدان به گیاه برسه، ریشه ها آسیب میبینن. همینطور مقدار آبیاری در فصول گرم و سرد سال متفاوت هست و در زمستان آبیاری رو باید کمتر کرد.
رطوبت مناسب برای گیاه اسکینانتوس
گیاه خر دم یا اسکینانتوس رطوبت نسبتا زیادی رو میپسنده، رطوبت ۶۰، ۷۰ درصدی برای این گیاه نیازه. برگ های فراوان این گیاه باعث تبخیر زیاد میشن که نیاز به رطوبت رو بیشتر میکنه. برای تامین رطوبت میتونید از دستگاه های غبار پاش استفاده کنید و هر دو روز یکبار گیاه رو غبار پاشی کنید.
خاک مناسب برای کاشت اسکینانتوس
یکی از موضاعات مهم در نگهداری گیاه خر دم یا اسکینانتوس، انتخاب خاک مناسب برای این گیاه هست. چون اگه در انتخاب خاک دقت کافی رو نداشته باشید، گیاهتون از رشد باز میمونه و آسیب میبینه.
خاک مناسب برای گیاه دم خر باید خاکی سبک با زهکشی بالا باشه که امکان تهویه مناسب فراهم بشه. اگه خاک سنگین باشه، مدت زمان طولانی آب رو در خودش نگهداری میکنه. در این صورت ریشه های گیاه مدت زمان طولانی داخل آب میمونه و پوسیدگی ریشه برای گیاه اتفاق میفته. بهترین ترکیب خاکی برای این گیاه، مخلوطی از کوکوپیت، خاک برگ، پرلیت و پیت ماس هست که تهویه خوبی داره.
کوددهی گل خر دم یا اسکینانتوس
برای اینکه گیاه خر دم رشد خوبی داشته باشه و گل های زیادی تولید کنه، نیاز داره در فوصل زمانی معین کوددهی بشه. این گیاه در دوره گلدهی به کود بیشتری احتیاج داره. از خرید کود سه بیست و کود آهن به صورت ماهانه و از کود هیومیک اسید، هر سه ماه یکبار استفاده کنید تا رشد گیاه سریعتر بشه و گیاه شادابی داشته باشید. توجه کنید اگه از کود نامناسب یا به مقدار زیاد استفاده کنید، برگ ها دچار سوختگی میشن و گل هاش میریزن. با خرید کود می تونید علاوه بر این گیاه، الباقی گیاهان تون رو هم تغذیه کنید.
تعویض گلدان گیاه خردم
گیاه خر دم رشد نسبتا زیادی داره و لازمه هر سال یا دو سال یکبار گلدان این گیاه رو تعویض کنید. از جمله علائمی که نشون میدن گلدان گیاه باید تعویض بشه، خروج ریشه از سطح یا انتهای گلدان، توقف رشد گیاه با مهیا بودن تمام شرایط، فقر و سفید شدن سطح خاک، سنگین شدن خاک و عدم دفع آب اضافی و… در صورت مشاهده این موارد باید هر چه سریعتر گلدان گیاه رو تعویض کنید.
هرس کردن گیاه خر دم
ممکنه در نگهداری گیاه اسکینانتوس با این سوال مواجه بشید که آیا گیاه خر دم به هرس کردن نیاز داره؟ باید بگیم بله. گیاه خردم بعد از دوره گلدهی به هرس نیاز داره. ساقه های اضافی گیاه رو جدا کنید تا علاوه بر حفظ ظاهر گیاه، انرژی گیاه صرف رشد برگ های جدید بشه.
تکثیر گیاه خر دم یا اسکینانتوس
گیاه اسکینانتوس رو به روش قلمه ساقه خیلی راحت میتونید تکثیر کنید. فقط باید حواستون باشه قلمه ای که از گیاه جدا میکنید، حداقل یک گره داشته باشه. این گره ها محل رشد برگ های جدید هستن.
- برای گرفتن قلمه از گیاه خر دم، به تعداد دلخواه قلمه هایی به طول حداقل ۸ سانتی متر از گیاه جدا کنید. برگ های اضافی رو از روی قلمه ها جدا کنید اما اجازه بدید حداقل ۲ الی ۳ برگ روی هر قلمه بمونه تا قلمه ها بتونن فتوسنتز کنن و انرژی لازم برای رشدشون رو تامین کنن.
- انتهای قلمه ها رو به هورمون ریشه زایی آغشته کنید و در خاک گلدان بکارید. استفاده از هورمون ریشه زایی الزامی نیست اما میتونه روند ریشه زایی رو سرعت ببخشه.
- قلمه های کاشته شده رو مرتب آبیاری کنید و در محیطی با نور و دمای مناسب قرار بدید.
آفات و بیماری های نگهداری گل اسکینانتوس
گیاه خر دم مقاومت خوبی در شرایط محیطی مختلف داره، اما با این حال باز ممکنه مشکلاتی برای براش ایجاد بشه:
- قهوه ای شدن لبه برگ های اسکینانتوس: کمبود رطوبت محیط علت اصلی قهوه ای شدن لبه برگ های گیاه خر دم هست. اگه گیاه در فضای گرم و خشک قرار بگیره یا نزدیک به وسایل گرمایشی باشه، تبخیر آب از برگ ها افزایش پیدا میکنه و گیاه تشنه تر میشه؛ این اتفاق باعث میشه لبه برگ ها به رنگ قهوه ای دربیان.
- لوله ای شدن برگ های گیاه خر دم: پیچ خوردگی و لوله شدن برگ های گیاه اسکینانتوس به دلیل ابتلای گیاه به قارچ و آفات هست. آفات با تغذیه از گیاه، به مرور باعث ضعیف شدن گیاه میشن. اگه تعداد کمی از برگ ها پیچ خوردن، اونا رو از گیاه جدا کنید و برگ های اطرافش رو با یه دستمال نرم و مرطوب تمیز کنید؛ اما اگه برگ های زیادی پیچ خورده باشن، باید از آفتکش مناسب استفاده کنید. با خرید سم و آفت کش می تونید این آفات رو از بین ببرید.
- ضعف باکتریایی: ابتلای گیاه به برخی باکتری های مضر، باعث کند تر شدن رشد یا حتی توقف رشد میشه؛ علائمی مثل وجود قسمت های پوسیدهی قهوه ای مایل به قرمز تیره تا سیاه روی ریشه ها و تاج، روغنی شدن برگ ها، نشان از وجود باکثری های مضر هست. برای درمان، گلدان را در فضای تمیز با تهویه بالا نگهداری کنید و قلمه ای از گیاه نگیرید. دما و رطوبت رو تنظیم کنید و سعی کنید گیاهان دیگه نزدیک به گیاه آلوده قرار ندید.
- کنه سیکلامن : از دیگر آفات رایج گیاه خر دم یا اسکینانتوس ، ابتلای گیاه به کنه سیکلامن هست که میتونه در تمام قسمت های گیاه زندگی کنه. این کنه با تغذیه از شیره گیاهی باعث ضعیف شدن و خم شدگی برگ ها و ساقه ها میشه. اگه سریعتر اقدام به درمان نکنید، کل گیاه رو در بر میگیره و نجات گیاه ممکنه کمی سخت باشه. با استفاده از آفت کش مناسب به سادگی میتونید از شر این آفت مزاحم خلاص بشید.
نگهداری گیاه خر دم یا اسکینانتوس در زمستان
این گیاه از اواسط فصل پاییز تا اوخر زمستان به خواب میره و لازمه تو این فصل انرژیش رو ذخیره کنه. این کار به رشد بهتر و سالمتر گیاه کمک زیادی میکنه همینطور باعث میشه در بهار و تابستان گلدهی خوبی رو تجربه کنه. برای نگهداری گیاه خر دم در زمستان کافیه به این نکات توجه کنید:
- گیاه رو در محلی قرار بدید که نور مستقیم دریافت کنه. نور آفتاب در فصل زمستان شدت زیادی نداره به گیاه آسیبی وارد نمیشه. این کار ممکنه باعث خشک شدن سریعتر خاک گیاه بشه؛ پس هر چند روز یکبار خاک گیاه رو بررسی کنید و در صورت نیاز به گیاه آب بدید.
- کنترل دمای محیط نگهداری گیاه اسکینانتوس مهم ترین کار در نگهداری این گیاه در زمستان هست. بهتره گیاه رو در محلی با دمای ۱۵ درجه سانتی گراد قرار بدید. دمای کمتر از این مقدار، گلدهی گیاه رو به تاخیر میندازه.
سوالات رایج در نگهداری گل اسکینانتوس یا خر دم
در ادامه سوالات مهم نگهداری گل اسکینانتوس رو لیست کردیم…
۱. چرا گیاه اسکینانتوس گل نمیده؟
دمای پایین و کوددهی نامناسب دو علت اصلی گل ندادن گل اسکینانتوس هست. در زمان گلدهی گیاه دمای محیط رو افزایش بدید و در فواصل رمانی مناسب از کود های پتاس بالا برای تقویت گلدهی استفاده کنید.
۲. علت زرد شدن برگ های گل اسکینانتوس چیست؟
آبیاری بیش از حد باعث و عدم کوددهی، باعث میشه رنگ برگ ها به زردی بره و در ادامه برگ ها خشک بشن.
۳. آیا گیاه خر دم یا اسکینانتوس برای نگهداری در آپارتمان مناسب هست؟
بله؛ در صورت مهیا کردن شرایط نگهداری از جمله نور و رطوبت به سادگی میتونید از این گیاه زیبا در آپارتمان نگهداری کنید.
۴. آیا اسکینانتوس گیاهی سمی هست؟
خیر این گیاه سمی نیست اما بهتره در دسترس کودکان و حیوانات خونگی نباشه.
۵. چقدر باید گیاه اسکینانتوس رو آبیاری کنم؟
هر چند روز یکبار، زمانی که سطح خاک شروع به خشک شدن کرد، گیاه رو آبیاری کنید.
۶. چرا گل های اسکینانتوس میریزه؟
آبیاری بیش از حد و عدم دریافت نور کافی دو علت عمده این عارضه هستن.
۷. بهترین روش برای تکثیر گیاه خر دم چیست؟
قلمه ساقه بهترین روش برای تکثیر گیاه اسکینانتوس هست.
۸. علت چروک شدن برگ های گیاه دم خر چیست؟
چروک شدن برگ ها به دلیل کمبود رطوبت هست. رطوبت محیط رو افزایش بدید تا این مشکل حل بشه. البته آلوده شدن گیاه به آفت هم میتونه علت این عارضه باشه.
۹. آیا گیاه اسکینانتوس به قیم نیاز داره؟
خیر. ساقه های این گیاه حالت آویزان داره و نیازی به قیم نیست.
جمع بندی
گیاه خر دم یا اسکینانتوس از گیاهان پر طرفدار آپارتمانی هست. ساقه های این گیاه حالت آویزی دارن و برای نگهداری در گلدان ها و سبد های آویزی کاملا مناسبن. این گیاه گل های قرمز رنگی تولید میکنه که در کنار برگ های سبز و براق جلوه خاصی به نمایش میزارن. نگهداری گباه خر دم اسکینانتوس اصلا کار سختی نیست و به راحتی میتونید این گیاه رو در منزلتون پرورش بدید و از زیباییش لذت ببرید.