نگهداری شمعدانی: معرفی انواع و روش‌های تکثیر

نگهداری شمعدانی در اکثر خونه ها رایجه و به دلیل مقاومت بالا و تولید گل های رنگارنگ از محبوبیت بالایی برخورداره. زیبایی و تنوع رنگ گل های شمعدانی میتونه جذابیت نمای پنجره، باغچه و بالکن رو بیشتر کنه. امکان نگهداری شمعدانی در تراس و بالکن باعث شده شمعدانی رو در گروه گیاهان مخصوص تراس دسته بندی کنن.

ما در این مقاله از اپلیکیشن گلت به طور جامع به معرفی شرایط نگهداری شمعدانی، شیوه تکثیر شمعدانی و آفات و مشکلات رایج این گیاه میپردازیم و در انتها به سوالات پر تکرار شما پاسخ میدیم. اگه قصد آشنایی با این گیاه رو دارید، ادامه مقاله رو همراهمون باشید.

آشنایی با شمعدانی

نگهداری شمعدانی در ایران پیشینه بسیار قدیمی داره؛ این گیاه زیبا از خانواده Geraniaceae هست و از گیاهان گلدار محسوب میشه. شمعدانی بومی آفریقای جنوبیه و بیش از ۲۰۰ گونه مختلف در سراسر جهان داره. نگهداری شمعدانی علاوه بر تنوع رنگ گل ها، بوی خاص و خاطره انگیزی داره و به همین دلیل مورد توجه بسیاری از خانواده های ایرانی قرار گرفته.

نگهداری شمعدانی

شمعدانی ها از گیاهان گلدار هستن و باید علاوه بر تامین شرایط نگهداری شمعدانی، شرایط گلدهی رو هم براش فراهم کنید. به طور کلی شمعدانی اوایل بهار شرع به گلدهی میکنه و اواخر تابستان گل هاش خشک میشن و میریزن. اگه شرایط نگهداری شمعدانی مساعد باشه دوباره در فصل پاییز شروع به گلدهی میکنه. در ادامه شرایط نگهداری شمعدانی رو بیان میکنیم.

نور مورد نیاز شمعدانی

شمعدانی از گیاهان نور دوسته و برای اینکه شاخه های پر گل داشته باشه، نیاز به نور مستقیم داره. البته در فضای باز و در ظهر تابستان بهتره برای پیشگیری از سوختگی برگ‌ها، گیاه رو به سایه منتقل کنید. ریزش گلبرگ‌ ها و برگ‌ ها از مهمترین علائم کمبود نور برای گیاه هست. پس اگر با چنین مشکلی مواجه شدید، شمعدانی رو به مکانی با نور بیشتر منتقل کنید. در محیط آپارتمان بهترین محل برای نگهداری گل شمعدانی پنجره‌ های نورگیر جنوبی است. در قسمت‌های شمالی ساختمان که نور خیلی محدود هست و محیط کاملا سایه، شمعدانی به گل نمیره و شاخه‌ هاش علفی رشد میکنن و گیاه خیلی ضعیف میشه.

آبیاری شمعدانی

نگهداری شمعدانی به آبیاری زیادی نیاز نداره؛ این گیاه مقاومت خوبی به کم آبی داره ولی اصلا با آبیاری بیش از حد کنار نمیاد و خیلی سریع ریشه هاش پوسیده میشن و از بین میره! هرموقع خواستید شمعدانی رو آبیاری کنید، به سطح خاک نگاه کنید، اگه کاملا خشک بود اقدام به آبیاری کنید. افتادگی برگ ها نشان از کم آبی یا آبیاری بیش از حد داره. پس با بررسی ظاهر برگ ها میتونید زمان و میزان آبیاری رو تشخیص بدید.

دما و رطوبت نگهداری شمعدانی

یکی دیگر از شرایط اصلی نگهداری شمعدانی، تامین رطوبت مورد نیاز و دمای مناسب این گیاه هست . رنج دمایی برای این گیاه متغیر هست ولی به طور کلی دمای پایین تر از ۱۰ درجه سانتی گراد برای گیاه آسیب زننده هست. بهترین دما برای نگهداری شمعدانی ، ۱۸ تا ۲۵ درجه سانتی گراد میباشد. به هیچ وجه گیاه رو در نزدیکی وسایل گرمایشی قرار ندید چون برگ هاش پژمرده میشه.

شمعدانی به رطوبت خیلی زیادی احتیاج نداره. رطوبت بالا در صورت نبود تهویه مناسب باعث ایجاد بیماری میشه. در مقابل کمبود رطوبت باعث خشک شدن سریع گل هاش میشه.

به روش های مختلفی میتونید رطوبت مورد نیاز شمعدانی رو تامین کنید؛ ساده ترین روش ساخت ساخت جزیره برای گیاه هست.

خاک نگهداری شمعدانی

بی شک استفاده از خاک مناسب در نگهداری شمعدانی از موضوعات مهمی هست که با رعایتش گیاه رشد فوق العاده ای خواهد داشت. خاک این گیاه باید متخلخل باشه و زهکشی خوب داشته باشه؛ همچنین غنی از مواد مغذی باشه تا گیاه کمبودی نداشته باشه. میتونید از خاک کمپوست استفاده کنید که تخلخل زیادی داره. خاک برگ پوسیده، کوکوپیت، پیت ماس، پرلیت هم برای این گیاه مناسب هستند. اگه خاک شور باشه یا املاح زیادی داشته باشه، منجر به قهوه ای شدن برگ ها میشه.

کوددهی شمعدانی

اگه دوست دارید گل های خوش رنگ شمعدانی رشد مطلوبی داشته باشن و زود خشک نشن، در فصل رشد گیاه، هر دو هفته یکبار از کود های تقویتی استفاده کنید. کوچک ماندن برگ ها و رشد کند نشانه دریافت نکرن مواد مغذی هست. اگه گیاه با کمبود منیزیم و کلسیم روبه رو بشه، برگ ها کم رنگ میشن. میتونید از کود های NPK برای تقویت گیاه استفاده کنید. در فصل زمستان چون گیاه گل تولید نمیکنه، نیاز به کوددهی کم میشه. با خرید کود می تونید در فصل رشد یعنی بهار و تابستان گیاه تون رو تغذیه کنید.

نگهداری شمعدانی در زمستان

نگهداری شمعدانی در زمستان یکی از چالش های نگهداری و پرورش این گیاه هست که اکثر افراد باهاش مواجه اند. درسته که این گیاه جزو گیاهان آپارتمانی مقاوم هست، اما رعایت نکردن شرایط نگهداری شمعدانی در زمستان باعث پژمردگی و خشک شدن این گیاه میشه.

همونطور که گفتیم شمعدانی به نور زیادی برای رشد احتیاج داره اگه در فصل زمستان که اکثر روزها هوا ابری هست، نور کافی برای رشد گیاه وجود نداشته باشه، میتونید از نور فلورسنت برای تامین نیاز نوری گیاه استفاده کنید. توجه داشته باشید شمعدانی مثل گیاهان دیگه نور گرایی داره و به سمت نور خم میشه، پس هر از گاهی گیاه رو بچرخونید تا یکدست رشد کنه.

دمای مناسب برای نگهداری شمعدانی در فصل زمستان ، بین ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتی گراد هست. اگه دما کمتر از ۱۵ درجه باشه، برگ ها کم کم شروع به ریزش میکنن و در دمای پایین تر از ۸ درجه گیاه آسیب برگشت ناپذیر میبینه.

یکی دیگه از نکات مهم نگهداری شمعدانی در زمستان، مربوط به خاک گیاه هست. خاک مناسب برای این گیاه، خاک مخصوص گلدان به همراه پرلیت هست تا رطوبت خاک به اندازه نیاز گیاه حفظ بشه و آب اضافی از گلدان خارج بشه؛ چون با کاهش دما احتمال یخ زدگی وجود داره و اگه آب زیادی داخل گلدان باشه، گیاه سریعتر آسیب میبینه و از بین میره.

نگهداری شمعدانی در آب

شمعدانی از گیاهانی هست که با غوطه ور شدن در آب، میتونه با محیط جدید سازگار بشه و به رشدش ادامه بده بدون اینکه رشدش کم بشه. حتی رشدش خیلی بهتر میشه در صورتیکه این روش رو اصولی اجرا کنید.

برای نگهداری شمعدانی در آب، ابتدا گیاه رو از گلدان خارج کنید و خاک ریشه ها رو کاملا تمیز کنید. چند مرتبه با آب ولرم ریشه ها رو شستشو بدید تا اثری از خاک نمونه. البته این کار رو به آرامی انجام بدید تا ریشه ها آسیب نبینن. از آب خیلی گرم یا خنک استفاده نکنید که موجب شوک به گیاه میشه و ممکنه برای مدتی رشدش رو متوقف کنه.

بعد از تمیز کردن ریشه ها، گیاه رو داخل ظرفی ترجیحا شیشه ای قرار بدید و تا ارتفاع سه چهارم ظرف رو با آب هم دمای محیط پر کنید. مزیت استفاده از ظرف شیشه ای این هست که مقدار آب قابل مشاهده هست و با کم شدن، میتونید آب اضافه کنید؛ همچنین رنگ آب رو میتونید ببینید و وقتی که رنگ آب به زردی رفت، تعویضش کنید.

نگهداری شمعدانی در حیاط

اگه از شمعدانی در فضای باز نگهداری میکنید، باید گیاه رو از سرمای زمستان و نور شدید موقع ظهر در تابستان حفظ کنید. چون شمعدانی در دماهای کمتر از ۸ درجه آسیب میبینه و از بین میره.

نور شدید تابستان هم باعث پژمردگی و خشک شدن برگ های شمعدانی میشه. بهتر در فصل تابستان هنگام ظهر گیاه رو به محیط سایه منتقل کنید یا اگه شمعدانی رو در باغچه کاشتید، با سایه بان درست کنید.

تکثیر شمعدانی

شمعدانی رو از طریق قلمه زدن به راحتی میتونید تکثیر کنید؛ کافیه طبق مراحل زیر عمل کنید:

ابتدا  یکی از ساقه ‌های سالم، قوی و بدون آفت گیاه رو با یک چاقوی تیز یا قیچی باغبانی ضد عفونی شده، به طول ۸ تا ۱۲ سانتی متر جدا کنید به طوری که هر قلمه سه تا چهار گره (محل اتصال برگ به ساقه رو گره میگن) داشته باشه.

حالا انتهای قلمه رو پس از جدا کردن برگ‌ های پایینی برای سریعتر ریشه‌ دار شدن، به هورمون ریشه ‌زایی آغشته کنید.

قلمه ها رو در گلدانی حاوی کمپوست بکارید و تا زمان ریشه دار شدن، سطح خاک رو همیشه مرطوب نگهدارید. البته منظور از مرطوب، خیس و غرقابی بودن خاک نیست.

در این مرحله برای تامین رطوبت نگهداری شمعدانی، میتونید از پوشش پلاستیکی استفاده کنید و با آبیاری منظم محیطی گرم و مرطوب برای رشد و ریشه دار شدن قلمه‌ ها فراهم کنید.

قلمه ها رو در مکانی با نور غیر مستقیم و روشن قرار بدید و آبیاری رو به تدریج و به طور مرتب انجام بدید تا زمانی که جوانه های جدید روی گیاه ظاهر بشه.

تقریبا یک ماه طول میکشه تا قلمه شمعدانی ریشه ‌دار بشه. دمای محیط رو در این مدت روی ۱۸ درجه سانتی گراد تنظیم کنید.

زمانی که ریشه‌ ها رشد کردند، گیاه رو در گلدانی با قطر دهانه ۳۰ سانتی متر، حاوی کمپوست با پایه پیت، بکارید و گلدان را در برابر نور مستقیم خورشید قرار دهید.

انواع شمعدانی

در ادامه انواع جذابی از این گیاه رو براتون آوردیم. شمعدانی انواع مختلفی داره و گونه های مختلفش میتونه در یک گلدان کوچک، تا ارتفاع ۱ متری رشد کنن. برخی از گونه های شمعدانی رونده هستند و برخی دیگر عطری.

۱.شمعدانی هلندی

همونطور که از اسم این گروه مشخصه، شمعدانی های زینتی جنبه تزئینی دارن. این شمعدانی ها در فصل تابستان به گل میرن و گل های بزرگی تولید میکنن و تنوع رنگی بالایی دارن. از مهم ترین مشخصه های این گروه، وجود خال های سیاه رنگ روی گلبرگ ها به سمت مرکز هست.

۲.شمعدانی پیچ

این نوع از شمعدانی ها رو به گونه ای نگهداری میکنن که حالت آویزی داشته باشه یا در امتداد یک مانع به طرف بالا صعود کنه. نگهداری شمعدانی پیچک به کمی توجه نیاز داره تا فرم گیاه حفظ بشه. این گروه از شمعدانی ها رشد زیادی داره و در مدت زمان کوتاهی گلدان رو پر کنه. شمعدانی پیچ ساقه‌های باریک، بلند، پیچیده و خم شونده داره و اگه در محلی پر نور قرار بگیره، گل‌های خوشه‌ای قرمز، صورتی و ارغوانی تولید میکنه.

۳. شمعدانی معطر

شمعدانی معطر رو به دلیل برگ های خوش بویی که داره پرورش میدن. این گروه گل های کوچکی مثل شبیه به گل های سیب تولید میکنه . از گزینه های مناسبی برای نگهداری در آپارتمان محسوب میشه.

۴. جرانیوم یا شمعدانی ساده

این نوع شمعدانی، در شرایط مناسب مثل دریافت نور مستقیم آفتاب در تمام طول سال گل میده و لازم هست خاک سطحی در فاصله بین دو آبیاری خشک بشه. آبیاری بیش از حد باعث ایجاد بیماری و از بین رفتن گیاه میشه.

۵.شمعدانی پاکوتاه یا مینیاتوری

این نوع از شمعدانی ها اغلب گل‌های دو یا چند رنگ تولید میکنن که به رنگ های سفید، صورتی، قرمز و ارغوانی دیده میشه. سطح گلبرگ‌ها موج مرمری دارن که زیبایی گیاه رو بیشتر میکنه نگهداری شمعدانی مینیاتوری در فضاهای کوچک توصیه میشه که جای زیادی نمیگیره.

۶.شمعدانی برگ زینتی

شمعدانی برگ زینتی به دلیل برگ‌های زیبا و رنگ‌های استثنایی که داره، پرورش داده میشه. برگ‌های این گل نقره‌ای، زرد، زرد مسی، سیاه و سبز با طرح‌های بسیار جالب و سایه‌های مرمری هست و با نقش و نگار‌های جذاب گل‌ های دوست داشتنی تولید میکنه که بعضی از اون ها دارای نقشی شبیه پروانه در وسط هستند. در صورت بروز بیماری با خرید سم و آفت کش این آفت ها رو تار و مار کنید.

جمع بندی

شمعدانی از گیاهان آپارتمانی مقاوم هست که به دلیل تولید گل های رنگارنگ مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته. مهم ترین نکته در نگهداری شمعدانی، تامین نور مورد نیاز این گیاه هست. چون شمعدانی به نور زیاد و مستقیم نیاز داره و اگه تامین نشه، نمیتونه گل بده. پس سعی کنید هر چه این گیاه نیاز داره براش فراهم کنید تا گیاه شاداب و جذابی داشته باشید. به نظر شما کدوم گونه از شمعدانی خوشگلتره؟